Historisch opgebouwd via vensters en werken
De Canon is historisch opgebouwd via ‘vensters’. Vensters geven een belangrijke periode of ontwikkeling in de geschiedenis van het humanisme weer en vormen de ‘ingang’ in de Canon. Deze vensters vindt u op de homepagina. U ziet linksboven de oudste periode (het venster ‘Paideia’) en rechtsonder de jongste (het venster ‘Humanisme nu’).
In ieder venster vindt u diverse ‘werken’. Dit zijn exemplarische boeken, films, strips, wetten, personen en kunstwerken binnen het venster. In het venster ‘Existentialisme’, vindt u bijvoorbeeld de werken ‘De mythe van Sisyphus’ van Camus, ‘Het existentialisme is een humanisme’ van Sartre en ‘De tweede sexe’ van De Beauvoir.
Mocht u specifiek naar iets op zoek zijn dan kunt u de zoekfunctie gebruiken, bovenaan de pagina.
Leo Polak, hoogleraar filosofie in Groningen, is in Nederland de verbindende schakel tussen het vooroorlogse anti-godsdienstige vrijdenken en het naoorlogse humanisme van het Humanistisch Verbond. Het Verbond wilde vooral niet-godsdienstigen een eigen plaats in het maatschappelijke leven geven. Vrijdenker èn humanist Leo Polak heeft aan de schepping van een vernieuwde humanistische wereld- en levensleer […]
Lees meerMeer dan enig ander werk uit de 20ste eeuw is Gadamers hoofdwerk, Wahrheit und Methode (Waarheid en methode), een rehabilitatie van de humanistische traditie. Het is een verdediging van de humanistische kern van de geesteswetenschappen. Bildung, ook wel ‘vorming’, speelt een belangrijke rol. De 20ste eeuwse filosofie heeft een aantal grote humanistische denkers voortgebracht, […]
Lees meerIn Thomas Manns (1875-1955) Bildungsroman Der Zauberberg, De toverberg, komt de strijd tussen humanisme en nihilisme tot een voorlopige climax. Zoals gebruikelijk voor een klassieke Bildungsroman, heeft De Toverberg de ontwikkeling van een jonge held tot onderwerp. Een opvallende rol is weggelegd voor Settembrini, een Italiaanse Verlichtingshumanist. Kan hij de jonge held op het goede […]
Lees meerWilhelm von Humboldt blaast in een rumoerig Europa het klassieke humanistische vormingsideaal nieuw leven in. Onderwijs moet niet primair gericht zijn op een beroep of specialisatie, maar de volledige mens vormen. Vorming, Bildung, heeft menselijkheid als doel. Bovendien moet onderwijs vrij van staatsinmenging en voor iedereen beschikbaar zijn. Afbeelding: Beeld van Wilhelm von Humboldt […]
Lees meerFriedrich Schiller (1759 – 1805) was schrijver, dichter en hoogleraar filosofie aan de universiteit van Jena. Met Goethe was hij een van de grondleggers van de Weimarer Klassik: een humanistisch-classicistische stroming in de Duitse literatuur. Zijn Brieven over de esthetische opvoeding van de mens tonen Schillers zoektocht naar een theorie over de helende functie van kunst […]
Lees meerJohann Wolfgang von Goethe was een romantisch rationalist. Hij was geobsedeerd door ontwikkeling en persoonlijke groei. Met de romantici deelde hij de overtuiging dat het leven niet netjes te ordenen valt. Leven is dumpf, ‘niet helder’ en ‘vaag’. Maar hij streefde ook de Verlichtingsidealen van harmonie en eenheid na. Goethes doel is een volwaardig leven: […]
Lees meerHoewel het humanisme een lange geschiedenis heeft, is het georganiseerd humanisme een betrekkelijk recent fenomeen. Pas in de tweede helft van de 19e eeuw begonnen vrijdenkers zich te organiseren. Na de Tweede Wereldoorlog, en in reactie hierop, ontstonden Humanitas (1945) en het Humanistisch Verbond (1946). Het humanisme is in onze tijd een levensbeschouwing […]
Lees meerTegen het einde van de 18e eeuw ontstond in Duitsland een interessante vorm van humanistisch denken die voortkwam uit een heroriëntatie op de Oudheid: het zogenaamde Weimar humanisme. In dit humanisme, dat ook wel de Duitse Renaissance is genoemd, lag de nadruk op contemplatie en geestelijke ontwikkeling. Het benadrukte het belang van een brede persoonlijke […]
Lees meerIn de 15e en 16e eeuw vond in Europa een revolutie van het denken plaats. Geleerden uit die tijd omschreven zichzelf als humanistae. Voor Renaissancehumanisten was de hoogst ontwikkelde cultuur tot dan toe, de Oudheid. Het woord Renaissance verwijst naar het ‘opnieuw geboren worden’ van de Oudheid na de ‘donkere’ Middeleeuwen. Pas in de 19de eeuw omschreef […]
Lees meerDe Humanistische Canon is een initiatief van het Humanistisch Verbond en kwam tot stand in samenwerking met het Humanistisch Historisch Centrum. De Humanistische Canon geeft een overzicht van de geschiedenis en de actualiteit van het humanisme. Het is een inspiratiebron om te lezen en te onderzoeken. De Canon biedt de helpende hand als je kennis wilt nemen […]
Lees meer
De Humanistische Canon is een initiatief van het Humanistisch verbond. Wil je ons steunen? Klik dan op onderstaande knop.