+

Leeswijzer

Historisch opgebouwd via vensters en werken

 

Vensters

De Canon is historisch opgebouwd via ‘vensters’. Vensters geven een belangrijke periode of ontwikkeling in de geschiedenis van het humanisme weer en vormen de ‘ingang’ in de Canon. Deze vensters vindt u op de homepagina. U ziet linksboven de oudste periode (het venster ‘Paideia’) en rechtsonder de jongste (het venster ‘Humanisme nu’).

 

Werken

In ieder venster vindt u diverse ‘werken’. Dit zijn exemplarische boeken, films, strips, wetten, personen en kunstwerken binnen het venster. In het venster ‘Existentialisme’, vindt u bijvoorbeeld de werken ‘De mythe van Sisyphus’ van Camus, ‘Het existentialisme is een humanisme’ van Sartre en ‘De tweede sexe’ van De Beauvoir.

 

Zoeken

Mocht u specifiek naar iets op zoek zijn dan kunt u de zoekfunctie gebruiken, bovenaan de pagina. 

 

 

Denkers en Doeners uit de geschiedenis van het humanisme

De Humanistische Canon geeft een overzicht van de geschiedenis en de actualiteit van het humanisme. Het is een inspiratiebron om te lezen en te onderzoeken. De Canon biedt de helpende hand als je kennis wilt nemen van het ontstaan en de ontwikkeling van de humanistische stroming in de samenleving.

Paideia

De Grieken
De vorming en ontwikkeling tot volledig mens
Veel dingen zijn ontzagwekkend, maar niets is ontzagwekkender dan de mens
Sophocles, Antigone, verzen 332-333
Meer info

Bronnen

Friendship, Grayling, A., 2014
De Griekse grondslagen van de vrijheid, in Waakzaamheid, 2e reeks, Loenen, D, 1938
De breekbaarheid van het goede. Geluk en ethiek in de Griekse filosofie en literatuur, Nussbaum, M, 2013
The discovery of the Mind (vert. v. Die Entdeckung des Geistes), Snell, B, 1948

Humanitas

De Romeinen
Beschaafd, ontwikkeld en humaan zijn als opdracht en ideaal
'Ik ben een mens en niets menselijks acht ik mij vreemd.'
Terentius, De zelfkweller, vers 77
Meer info

Renaissance

14e - 16e eeuw
De oudheid herboren
'Jij bent aan geen enkele beperking onderworpen. Jij zult voor jezelf je natuur bepalen naar je eigen vrije wil waaraan ik je heb toevertrouwd (...). Als vrij en soeverein kunstenaar moet jij als het ware je eigen beeldhouwer zijn en jezelf uitbeelden in de vorm die je verkiest.'
Pico in Oratie. In dit citaat laat Pico God tegen Adam spreken
Meer info

Bronnen

Humanism and Renaissance civilization, C. G, Nauert, 2012

Bijbels humanisme

15e en 16e eeuw
De behoefte om de bijbel goed, kritisch en nieuw te lezen
Meer info

Bronnen

Het Bijbels humanisme in Nederland. Erasmus en de vroege reformatie, J. Lindeboom, 1913
De biografie van Erasmus, L. Halkin, 1991

Boekdrukkunst

ca. 1441
De verspreiding van kennis en emancipatie van de burger
Meer info

Bronnen

Johannes Gutenberg. The man and his invention, A. Kapr, 1996
The printing revolution in Early modern Europe, E. Eisenstein, 1983
The book in the Renaissance, A. Pettegree, 2010

Wetenschappelijke revolutie

15e, 16e, 17e eeuw
Goed waarnemen, logisch denken, nieuwe instrumenten
'Als de mens begint met zekerheden, zal hij eindigen in twijfel; maar als hij zich er tevreden mee stelt met twijfels te beginnen, zal hij eindigen in zekerheid.'
(Francis Bacon, The Proficience and Advancement of Learning (1605), Boek I)
Meer info

Bronnen

Floris Cohen over de Wetenschappelijke Revolutie (audio), , 2016

Ketters

vanaf 11e eeuw
Een gevaar voor kerk en koning
'Onze edelmoedige graaf liet de burchtdame van Lavaur (...) samen met een ketter van het ergste soort in een put gooien en begroef ze levend door er stenen op te stapelen. Onze kruisridders verbrandden talloze katharen met veel plezier.'
(Pierre van Vaux-des-Cernay, Historia Albigensis)
Meer info

Belangrijke werken

Giordano BrunoAdriaen Koerbagh

Verlichting

17e en 18e eeuw
Het licht van de rede gaat schijnen
'Verlichting is het uittreden van de mens uit de onmondigheid die hij aan zichzelf te wijten heeft. Onmondigheid is het onvermogen zich van zijn verstand te bedienen zonder de leiding van een ander. Men heeft deze onmondigheid aan zichzelf te wijten, wanneer de oorzaak ervan niet in een gebrek aan verstand, maar in een gebrek aan vastberadenheid en moed ligt, zich van zijn verstand zonder de leiding van een ander te bedienen. Sapere aude: Heb de moed, je van je eigen verstand te bedienen! Is derhalve de zinspreuk van de Verlichting.'
Immanuel Kant, 1784
Meer info

Bronnen

De Nederlandse Republiek, Spinoza en de radicale verlichting, L. van Bunge, 2010
The Enlightenment. An Interpretation, in twee delen: The Rise of Modern Paganism (oorspronkelijk 1966) en The Science of Freedom (oorspronkelijk 1969)., P. Gay,
What is Good? The Search for the Best Way to Live., A. Grayling, 2007
The enlightenment and the origins of religious toleration, L. Hunt, 2011
Radical Enlightenment. Philosophy and the Making of Modernity 1650-1750 (ook in het Nederlands verschenen) en Enlightenment Contested. Philosophy, Modernity, and the Emancipation of Man 1670-1752., J. Israel,
The enlightenment vision. Science, reason, and the promise of a better future, S. Jordan, 2012
Enlightenment shadows, G. Lloyd, 2013
Toward a New Enlightenment. The Philosophy of Paul Kurtz, T. Madigan, 1994
The enlightenment and why it still matters, A. R. Pagden, 2013
De Verlichting belicht, K. Poma, 2014
The enlightenment: a very short introduction., J. Robertson, 2015

Mensenrechten

17e eeuw tot nu
Fundamentele rechten voor ieder individu
'We hebben een seculiere, voor allen geldende, moraal nodig in deze geglobaliseerde wereld, ten behoeve van de menselijke waardigheid.'
Meer info

Weimar Humanisme

18e en 19e eeuw
Persoonsvorming en kosmopolitisme: De Duitse Renaissance van vorming, kunst en cultuur
'Het hoogste doel van de mens is de meest volledige en de meest harmonieuze ontwikkeling van zijn potentieel in zijn volkomen individualiteit.'
(Wilhelm von Humboldt)
Meer info

Bronnen

Goethe en Schiller. Het verhaal van een vriendschap, R. Safranski, 2015
Goethe - Schiller, briefwisseling, J.W. von Goethe, 2005

18e en 19e eeuw humanisme

17e eeuw tot nu
Tussen wetenschap en romantiek
'Als reactie op de Verlichting en het 'kille rationalisme', legt de Romantiek de nadruk expliciet op de subjectieve beleving, het eigen innerlijk en de daar aanwezige emoties.'
Meer info

Liberalisme

19e eeuw
Burgers streven naar vrijheid
Meer info

Bronnen

Brief over tolerantie & wo Treatises of Government,, J. Locke, ook in het NL verkrijgbaar
Over vrjiheid, J. Mill,
De open samenleving en haar vijanden, K. Popper,
Twee opvattingen van de vrijheid, I. Berlijn,
Theorie van rechtvaardigheid, J. Rawls,
Anarchy, state and utopia, R. Nozick,
Frontiers of Justice. Disability, Nationality & Species Membership, M. Nussbaum,
Pleidooi voor individualisme, D. Verhofstadt,
Contemporary Political Philosophy. An Introduction, W. Kimlicka,
Political Philosophy. A Very Short Introduction, D. Miller,

Het Vrijdenken

19e en 20e eeuw
Van individuele daad naar beweging
Meer info

Bronnen

Radical freethinkers and the friendship in pre-revolutionairy Paris, P. Blom, 2011
Gidsen en Genieën. De Dageraad en het vrije denken in Nederland 1855-1898, J.G.A. ten Bokkel, 2003
God noch autoriteit. Geschiedenis van de vrijdenkersbeweging in Nederland, B. Gasenbeek e.a., 2006
De spinozisten. Wijsgerige beweging in Nederland, S. Thissenq, 2000
Vrijdenken. In niets neutraal 1972-1987, , 1987

Atheïsme

o.a. 18e en 19e eeuw
Het bestaan van God wordt afgewezen
Meer info

Bronnen

De vrolijke atheïst, J.P. Bendegem, 2012
Religie voor atheïsten. Een heidense gebruikersgids, A. de Botton,
De ongelovige Thomas heeft een punt. Een handleiding voor kritisch denken, J. Braeckman, 2011
Achter Darwins horizon. Een religie voor atheïsten, N.J. Broers, 2015
The Oxford handbook of atheism, S. Bullivant, 2013
Vrij(heid) van religie, G. Coene, 2015
What you don't know about religion (but should), R. Cragun, 2013
Religion without God, R.M. Dworkin, 2013
Culture and the death of God, T. Eagleton, 2015
The good book. A humanist bible, A.C. Grayling, 2011
The great agnostic. Robert Ingersoll and American freethought, S. Jacoby, 2013
Adieu a Dieu. Naar een religieus atheïsme, U. Libbrecht, 2014
Geloven? Waarom zou je. Een boek over niet geloven in god, P. Lindenfors, 2011
The atheist's bible. The most dangerous book that never existed, G. Minois, 2012
Atheism. What everybody needs to know, M. Ruse, 2015
The young atheist's handbook. Lessons for living a good life without God, A. Shaha, 2012
Voorbij het atheïsme. Over de relatie tussen het atheïsme en humanisme, J. Slembrouck, 2011
Atheïsts. The origin of the species, N. Spencer, 2014
De schoonheid en de troost van een wereldbeeld zonder God, W. Swijnenburg, 2015
Atheïsme als basis voor de moraal, D. Verhofstadt, 2013
The bonobo and the atheist. In search of humanism amongst the primates, F. de Waal, 2013
Difficult atheism. Post-theological thinking in Alain Badiou, Jean-Luc Nancy and Quentin Meillassou, C. Watkin, 2013
The age of atheists. How we have sought to live since the death of god, P. Watson,
Faith no more. Why people reject religion, P. Zuckerman, 2012

Sociale Bewegingen

19e en 20e eeuw
Vrouwenbeweging en arbeidersbeweging verbreden het humanisme
Meer info

Centraal Europa, Humanisme in de Dubbelmonarchie rond het fin de siècle

rond 1900
Optimistisch Europa tot WOI
Meer info

Geesteswetenschappen, de interpreterende mens

19e en 20e eeuw
De mens als interpreterend en betekenisgevend wezen
'Wat de geesteswetenschappen tot een wetenschap maakt, kan beter worden begrepen via de traditie van Bildung dan via de moderne wetenschappen. Het is de humanistische traditie waar we ons toe moeten wenden. Als verzet tegen de claims van moderne wetenschap, krijgt ze een nieuwe betekenis.
Gadamer, WM, pg. 24)
Meer info

Bronnen

De liefde van Alcestis over relationele weerbaarheid en hermeneutische levensbeschouwing, J. Duyndam, 2011
Denken over duiden. Inleiding in de hermeneutiek, H. van Stralen, 2012
Summary Hermeneutics and the Humanities, P. Herman, 1960

Secularisering

19e eeuw - heden
Het verdwijnen van religie en haar 'terugkeer' in de globaliserende wereld.
Voor humanisten gaat het erom dat ‘onder’ de problematiek van religie en seculariteit één ligt die breder is dan door beide termen wordt gedekt en die je heel goed met de geschiedenis van het humanisme kunt verbinden: wat is een waardig en gelukkig leven en hoe is dat voor ieder mogelijk?
Y. Janssen
Meer info

Bronnen

The Desecularization of the World, P, Berger, 1999
Contesting Secularism, A, Berg-Sorensen, 2013
Het seculiere experiment. Hoe we van God los gingen samenleven., J.C, Boutellier, 2015
Multiple secularities beyond the West. Religion and modernity in the global age, M, Burchhardt, 2015
Rethinking secularism, C, Calhoun, 2011
Humanisme en Religie., J, Duyndam e.a., 2013
The God argument, the case against religion and for humanism, A.C, Grayling, 2013
Global secularisms in a post-secular age, M, Rectenwald, 2013
Radicale secularisatie? Tien hedendaagse filosofen over religie en moderniteit, S, Latré, 2013
Life after faith. The case for secular humanism, P, Kitcher, 2014
Geloof en Kennis, J, Habermas, 2009
Europees humanisme in fragmenten, R. Riemen, 2008
Life after faith. The case for secular humanism, P. Kitcher, 2014
Meaning and value in a secular age. Why eupraxsophy matters. The writings of Paul Kurtz, P. Kurtz, 2012
Radicale secularisatie? Tien hedendaagse filosofen over religie en moderniteit, S. Latré, 2013
The joy of secularism. 11 essays for how we live now, G. Levine, 2011
Nonbeliever nation. The rise of secular Americans, D. Niose, 2012
Global secularisms in a post-secular age, M. Rectenwald, 2015

Verzet tegen dictatuur

Het interbellum
Radicalisering tussen WOI en WOII en de roep om waakzaamheid
'Men dient te strijden voor vrede en menselijkheid'
(Bart de Ligt, Mobilisatie tegen den oorlog, 1934)
Meer info

Auschwitz

na WOII
De oorlog vernietigt het vertrouwen; een nieuwe taal is nodig
'Hoe kan aan het humanisme weer een zin worden verleend?'
(vraag van Beaufret aan Heidegger, en de aanleiding voor Heidegger's Brief over het humanisme, 1946)
Meer info

Bronnen

Modernity and the Holocaust, Z. Bauman, 1989
Dialectiek van de Verlichting, M. Horkheimer en T. Adorno, 1947
Brief over het Humanisme, M. Heidegger, 1946

Existentialisme

20e eeuw
Wat betekent het voor mij om mens te zijn?
'Er bestaat geen andere wereld dan de menselijke wereld'
(Sartre, 1946)
Meer info

Bronnen

Existentialism. From Dostojevski to Sartre, W. Kaufman, 1975

Internationaal humanisme

1952
Wereldhumanisme tussen de religies
Meer info

Bronnen

International Humanist and Ethical Union 1952-2002: past, present and future, B. Gasenbeek e.a., 2002
Humanisme, B. Gasenbeek en P. Winkelaar, 2006
Humanist Manifestos I and II, P. Kurtz, 2000
What is secular Humanism?, P. Kurtz, 2006
Humanism Worldwide. An Introduction to Non-Western Humanists, K. Beerman, 2004
Humanism. An introduction, J. Herrick, 2003
Islamic Humanism, L.E. Goodman, 2003
A Humanist in Africa, D.K. Kenneth, 1966
The Black Humanist Experience. An Alternative to Religion, N.R. Allen jr., 2003
The Humanist Tradition in the West, A. Bullock, 1985

Georganiseerd humanisme

20e eeuw
Na en in reactie op WOII worden Humanitas en het HV opgericht
'Het is duidelijk dat het humanisme zich in deze tijd zal moeten organiseren om ten volle aan zijn opdracht te kunnen beantwoorden.'
(Jaap van Praag, Rede tijdens het oprichting van het Humanistisch Verbond in 1946)
Meer info

Bronnen

Geen opgeheven vinger, maar een uitgestoken hand: Humanitas als landelijke organisatie voor maatschappelijke dienstverlening en samenlevingsopbouw 1945-1995, N. Zwierstra, 1995
Georganiseerd humanisme in Nederland: geschiedenis, visies en praktijken, B. Gasenbeek en Peter Derkx, 2006
God noch autoriteit: geschiedenis van de vrijdenkersbeweging in Nederland, B. Gasenbeek e.a., 2006

20e eeuw humanisme

20e en 21e eeuw
Seculier en religieus?
'Menselijke uitspraken worden niet méér waar als iemand zegt dat ze op openbaring berusten. Alle spreken over boven komt van beneden, ook de uitspraak dat iets van boven komt. Ieder levensbeschouwelijk standpunt is van mensen afkomstig en kan met recht door andere mensen kritisch worden beoordeeld.'
(Zonder geloof vaart niemand wel, p.28)
Meer info

Bronnen

Zonder geloof vaart niemand wel, H.M. Kuitert, 1974
George Eliot, Middlemarch, 1871
Conjectures and Refutations, karl Poppers, 1963
Moederschap: een natuurlijke geschiedenis, S.b. Hrdy, 2000
Modernist humanism and the men of 1914. Joyce, Lewis, Pound and Elliot, S. Sicari, 2011

Humanistische psychologie

Halverwege 20e eeuw
Zelfactualisatie, betekenis, creativiteit
Het goede leven is een proces, niet een staat van zijn. Het is een richting, niet een doel.
(Rogers, 1961)
Meer info

Bronnen

Der sich selbst verwirklichende Mensch. Uber den Humanismus der Humanistischen Psychologie, J. Straub, 2012

Humanismekritiek

Jaren 60, 70 en 80
Aandacht voor de blinde vlekken van het humanisme
De mens te centraal?
Meer info

Bronnen

Ästhetische Theorie, T. Adorno, 1970
Deconstruction in a Nutshell. A Conversation with Jacques Derrida, J. Caputo, 1997
Humanisme en religie. Controverses, bruggen en conflictueuze consensus, J. Duyndam e.a., 2005
French Philosophy of the Sixties. An Essay on Antihumanism, L. Ferry en A Renaut, 1985
The Philosophical Discourse of Modernity. Twelve Lectures, J. Habermas, 1985
Postmodernism, or the Cultural Logic of Late Capitalism, F. Jameson, 1991
Voorbij het dikke ik. Bouwstenen voor een kritisch humanisme, H. Kunneman, 2005
Taal en verlangen. Lacans theorie van de psychoanalyse, A. Mooij, 1977
Who Comes after the Subject, J.L. Nancy e.a., 1989
Intellectueel bedrog. Postmodernisme, wetenschap en antiwetenschap, A. Sokal en J. Bricmont, 1997

Spiritualiteit

Toen en nu
Ruimte voor meer?
The more spirituality is realized, the greater the development of the ‘whole’ person, the fuller the person is.’
J. Fowler
Meer info

Bronnen

Humanisme en religie, J. van Praag en D. Prins (red.), 1953
Een mantel met sterren. Religieus humanisme in het HV, W. Kuijlman, 2001
Religion for Atheists, A. de Botton, 2012
Waking Up, searching for spirituality without religion, S. Harris, 2015
Het religieuze bevrijd van religie, J. Dewey, NL's vertaling uit 2014
The Wiley Blackwell Handbook of Humanism, A. Copson & A. C. Grayling (Editors), 2015
Blijf de Aarde Trouw, H. Manschot, 2016

Humanistische Praktijken

Heden
Wat humanisten doen
Meer info

Belangrijke werken

Bronnen

Democratie door te leren filosoferen, R. Bartels, 2013
Georganiseerd humanisme in Nederland, Peter Derkx en B. Gasenbeek, 2006
Goudmijn van het denken, L. M. Huijer, 2012
Trouw aan jezelf, A. van Iersel, 2013
Na de missie, E. Kamp, 2012
Kleine waarden en grote waarden, H. Kunneman, 2013
Verbeelding en bestaansoriëntatie, J.H. Mooren, 2012
Zin, J.H. Mooren, 2013
Education and Humanism, W. Veugelers, 2011
Zinnig verband, J. de Vries, 2011

Levensbeschouwing

Heden
Humanisme als levensbeschouwing
Meer info

Bronnen

Waarvoor je leeft. Studies naar humanistische bronnen van zin, H.A. Alma, 2010
The great humanists. An introduction, J. Arnold, 2011
In het licht van de wereldliteratuur. Een humanistische bloemlezing, W. Coster, 2014
Wat is humanisme? Hoofdlijnen in de Europese humanistische traditie en hun actuele betekenis, P. Derkx, 1993
The good book. A humanist bible, A.C. Grayling, 2011
Zingeving en levensbeschouwing: Een psychologische begripsverkenning, J.M. van der Lans, 1992
Humanism. A very short introduction, S. Law, 2011
On Humanism, R. Norman, 2012
Humanism. Essays on race, religion and popular culture, A.B. Pinn, 2015
What is humanism, and why does it matter?, A.B. Pinn, 2013
Grondslagen van het humanisme. Inleiding tot een humanistische levens- en denkwereld, J. van Praag, 1978
Approaching humankind. Towards an intercultural humanism, J. Rusen, 2013
, ,

Levenskunst

Jaren 60, 70 en 80 tot heden
Een morele traditie van zelfzorg wordt herontdekt
'Wat mij opvalt, is dat kunst in onze samenleving iets geworden is wat met voorwerpen te maken heeft, en niet met mensen of met het leven. Kunst is een specialiteit van experts die men kunstenaars noemt. Maar waarom zou niet iedereen een kunstwerk van zijn leven kunnen maken? Waarom is die lamp, dit huis wel een kunstwerk en mijn leven niet?
Foucault in een interview met Paul Rabinov, 1984
Meer info

Bronnen

The Art of Life (EN), Z. Bauman, 2008
De troost van de filosofie, A. de Botton, 2000
Van oude en nieuwe deugden, M. van Buuren, 2013
De prijs van de vrijheid, J. Dohmen, 2011
Michel Foucault in gesprek., H. Dreyfuss & P. Rabinow, 1984
Friendship (EN), A. Grayling, 2014
Lebenskunst und Moral (DU), O. Hoffe, 2007
The Art of Life (EN), J. Kekes, 2002
Levenskunst & Mensbeelden en levenskunst, D. Kleinlugtenbelt, 2010 & 2005
The Art of Living (EN), A. Nehamas, 1998
Levenskunst, M. Onfray, 1991
Filosofie van de levenskunst, De Kunst van het Evenwicht & Groene Levenskunst, W. Schmid, 2000, 2005 & 2008
Dem Leben Sinn geben (DU), W. Schmid, 2013
Pragmatist Aesthetics, R. Schusterman, 1992
Je moet je leven veranderen, P. Sloterdijk, 2011
Leven is een kunst, P. van Tongeren, 2013
Levenskunst a la carte, J. Wijsbek, 2013
Levenskunst a la Montaigne, R. Wolbink, 2017

Geestelijke weerbaarheid

Heden
Tussen Veerkracht, Wil en Zingeving
Geestelijke weerbaarheid is responsief en veerkrachtig: het is een antwoord of reactie op druk. Maar zij is, anders dan de term weerbaarheid suggereert, niet defensief. Geestelijke weerbaarheid pakt de tegenstand vast. En strijdt of danst ermee (...)
J. Duyndam
Meer info

Belangrijke werken

Bronnen

Meanings of Life, R, Baumeister, 1991
Humanism as a Meaning Frame, in What is Humanism and why does it matter?, P, Derkx, 2013
De liefde van Alcestis. Over relationele weerbaarheid en hermeneutische levensbeschouwing, J, Duyndam, 2011
Humanism as a Positive Outcome of Secularism, in Oxford Handbook of Secularism, J, Duyndam, 2017
Becoming who you are: aging, self-realization and cultural narratives about later life, H, Laceulle, 2016
Sociaal isolement by ouderen: een typologie als richtlijn voor effectieve interventies, J, Machielse, 2011
Afgezonderd of ingesloten? Over de sociale kwetsbaarheid van anderen, J, Machielse, 2016
The Social Ecology of Resilience, M, Ungar, 2012

Duurzaamheid en humanisme

Heden
Wat is duurzame ontwikkeling?
Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van het heden zonder het vermogen in gevaar te brengen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien.
Meer info

Belangrijke werken

Bronnen

Blijf de aarde trouw. Pleidooi voor een Nietzscheaanse terrasofie, H, Manschot, 2016
Dwalen in het antropoceen, R, ten Bos, 2017
Beter weten. Filosofie van het ecohumanisme, F, van den Berg, 2015
Philosophy for a better world (EN), F, van den Berg, 2013

Islam en humanisme

Heden
Het debat over humanisme en islam binnen de westerse context
Door het vergroten van de mentale en emotionele weerbaarheid van kwetsbare burgers (radicale moslimjongeren of populistische jongeren) is de kans groot dat islam en humanisme een weg kunnen vinden naar verbinding.
A. Ljamai
Meer info

Bronnen

Islam and the West: The Making of an Image, N, Daniel, 1997
The Question of Humanism. Challenges and possibilites., D, Goicoechea e.a., 1991
Geloof en wetenschap in de islam: Averroes 'Het beslissende woord'., Ibn Rusd (Averroes), 2006
Hayy Ibn Yagzan. Een filosofische allegorie uit Moors Spanje, A, Ibn Tufayl, 2005
Humanism in the Renaissance of Islam, J, Kraemer, 1992
Onbehagen onder een kwetsbare groep in Amsterdam, in Tijdschrift voor humanistiek, nr. 45, A, Ljamai, 2011
Humanistic thought in the Islamic world of the Middle Ages, in Wiley Handbook of Humanism, A, Ljamai, 2015
Het privatiseren van religie, in Vrij(heid) van religie, A, Ljamai, 2015
La moral d'Avempace (FR), G, Zainaty, 1979